دانشجو: مجتبی نوری

استاد راهنما: دکتر محمدعلی لسانی فشارکی

دانشگاه: تربیت مدرس

سال دفاع: 1383

چکیده: 

یکی از مفاهیم بسیار اساسی و ارزشمند در جهان بینی اسلامی مفهوم «شهادت» است که این مفهوم دارای معنای خاصی است. در واقع «شهادت» در اصطلاح قرآن و حدیث به معنای «کشته شدن در راه خدا» تلقی می‌شود و بر همین اساس «شهید» به کسی گفته می‌شود که در ضمن جهاد در راه خدا به دست مخالفان دین کشته شود. «شهادت» دریچه وصال محبوب و نزدیک‌ترین راه برای ملاقات با خداوند بزرگ است. از این رو شهادت بزرگترین آرمان و آرزوی اولیای الهی و مردان خدا بوده است. «شهادت» نه تنها برای کسانی که توفیق آن را می‌یابند «رستگاری بزرگ» محسوب می‌شود بلکه در بعد اجتماعی آ باعث حفظ و بقای موحودیت نظام اسلامی و ارزش‌های دینی می‌شود. با گسترش «فرهنگ شهادت» و روحیه «شهادت طلبی» در جامعه و ترویج آن در بین عامه مردم به خصوص نسل جوان می‌توان به نتایج بزرگی در تثبیت و تقویت پایه‌های دینی و مبانی اعتقادی و اسلامی رسید. قرآن کریم در ده مورد به طور صریح به مسئله «شهید و شهادت» پرداخته و به مواردی چون حیات شهیدان، برخورداری آنان از نعم مادی و معنوی، آمرزش گناهان شهید و دخول در بهشت اشاره کرده است. در روایات نیز که «شهادت» معنای و سیعی داشته و حتی غیر کشته‌ شدگان در راه خدا را نیز شامل می‌شود، به فضیلت و ارزشمندی شهیدان و جایگاه آنان در آخرت به طور مفصل پرداخته شده است تا جایی که «شهادت» به عنوان بالاترین نیکی‌ها بیان شده است. به منظور تبیین و توضیح هر چه بیشتر موضوع «فرهنگ شهادت از دیدگاه قرآن و سنت» این پایان نامه را در شش فصل سامان داده‌ایم: فصل اول: «شهید و شهادت در لغت واصطلاح». در این فصل «شهادت» در لغت و اصطلاح با مراجعه به کتب لغوی و فقهی بیان شده است. همچنین به وجه تسمیه «کشته شده در راه خدا» به «شهید» اشاره شده است. فصل دوم: «کاربرد قرآنی ماده «شهید» و مشتقات آن». در این فصل مشتقات ماده «شهید» که در قرآن به کار رفته است مورد بررسی قرار گرفته و معنای هر یک از آن واژه‌ها با استناد به تفاسیر بیان شده است. فصل سوم: «تبیین مفهوم فرهنگ شهادت». در این فصل به مباحثی چون تعریف فرهنگ، تعریف فرهنگ شهادت، کارکردهای فرهنگ شهادت، امام حسین (ع) احیاگر فرهنگ شهادت پرداخته شده است. فصل چهارم: «جهاد مقدمه شهادت». در این فصل جهاد در لغت و اصطلاح مورد بررسی قرار گرفته و سپس به جهاد از دیدگاه قرآن و احادیث پرداخته شده است. فصل پنجم: «شهید و شهادت در بیان آیات». در این فصل که اصلی‌ترین فصل پایان نامه می‌باشد به دیدگاه قرآن پیرامون «شهید و شهادت» پرداخته شده و به مواردی چون حیات شهیدان، فضیلت و ارزش شهیدان، آمرزش گناهان شهید و داخل شدن آنان در بهشت از دیدگاه آیات یه طور مفصل پرداخته شده است. فصل ششم: «شهید و شهادت در لسان احادیث». در این فصل که آخرین فصل پایان نامه می‌باشد مباحثی چون کاربرد واژگان «شهید و شهادت» در احادیث، فضیلت و ارزشمندی شهید و شهادت، عشق به شهادت و آرزوی آن و همچنین کسانی که در حکم شهیدند بیان شده است.

واژگان کلیدی:

جهاد فی سبیل الله - قتلی فی سبیل الله - شهادت-شهید- پایداری- پایان نامه